İzdihamda nasıl hayatta kalınır?

Dünyanın en modern, en güvenli şehirlerinden biri olan Seul'de 'Cadılar Bayramı' kutlamasında çıkan izdihamda 151 kişi hayatını kaybetti.
Itaewon'daki eğlence mekânına bir ünlünün geleceğine dair söylentilerin, kalabalığın dar bir sokağa akın etmesine neden olduğu iddia ediliyor.
Güney Kore'de 'celebrity' hayranlığı çok fazla!
100 bini aşkın kişi bir anda kafese düşmüş gibi olmuş. En kötüsü de insanlar ezilip ölürken mekânlardan yükselen müzik sesleriydi.
Bir tarafta insanlar eğlenirken, diğer tarafta can pazarı yaşanmış.
1989'da Hillsborough Stadyumu'nda oynanan Liverpool-Nottingham Forest maçında 97 kişi ezilerek hayatını kaybetti.
2013 yılında Brezilya'daki Santa Maria kasabasında bir gece kulübünde gerçekleşen yangının çıkardığı izdihamda 230 kişi öldü.
2015 yılında Mekke'de şeytan taşlama alanına giden caddede çıkan izdihamda 717 hacı hayatını kaybetti.
Böyle daha birçok izdiham faciası yaşandı.
Demek ki, izdiham her an, her yerde olabilir!

AKORDEON HAREKETİ
Peki, izdihamın ortasında kalırsanız ne yapmanız gerekiyor? İşte uzmanların önerileri:
■ Etrafınızı kontrol edin, çıkış yolu arayın. Elbette bu, etrafınız sarılmışken işe yaramaz. Öncesinde yapmalısınız. Örneğin kalabalık kapalı bir yere giriyorsanız acil çıkış kapılarını tespit edin. Bazen pencereden bile atlamak zorunda kalabilirsiniz.
■ Yüksek bir yer bulmaya çalışın. Bulursanız hemen oraya tırmanın. Örneğin Seul'daki izdiham görüntülerinde duvara tırmanan adam kurtuldu.
■ Etrafınızda küçük bir alan açmak bile işe yarayabilir. Gardınızı alın. Elleriniz aşağıda kalmasın. Gerekiyorsa çevrenizi iterek kendinize alan yaratın.
■ Dar sokaklar, koridorlar kitlesel panik anında en riskli alanlardır. İnsanlar hayatlarını kurtarmak için ezip geçerler. Başka çıkış yolu bulun. Kalabalık dar alana, kapıya yönelirken, siz aksi yöne gitmeye çalışın.

■ Bazen bağırmak fayda etmez. Soğukkanlı ve sabırlı olun. Eğer birisine bir şey yaptırmak istiyorsanız işaret ve yüz hareketlerini kullanın.
■ Kalabalığın sizi yönlendirmesi her zaman iyi değildir. Bazen kendi çıkış noktanızı bulmanız gerekir. Örneğin herkes çıkış noktasına ilerlerken ağaç, çit, yarım duvar gibi noktalara yönelin.
■ Telefonu, saati düşürdüğünüzde durun ve onu almaya değer mi diye düşünün. Eğer eğilirseniz en altta kalma ve ezilme olasılığınız artar.
■ Kitle kontrol stratejileri uzmanı Paul Wertheimer akordeon hareketini öneriyor. Kalabalık tarafından öne itildiğinizde her zaman dalgalar gibi geçici durulmalar oluşacaktır. Durulma anları sizin hareket etme fırsatınızdır. Çapraz şekilde ilerleyin. Birkaç adım attıktan sonra yeni durulma anını bekleyin ve akordeon gibi çapraz hareket ederek ilerleyin. Böylece gözünüze kestirdiğiniz alana daha çabuk ulaşırsınız.
■ Eğer yüksek nokta ya da saklanma alanı bulamazsanız durmayın, kalabalıkla ilerlemeye devam edin. Tek başınıza kalabalığa karşı direnirseniz enerji kaybedip yere düşebilirsiniz.
■ Çocukları, kadınları, ezmemeye çalışın. Onlara öncelik tanıyın. Cesur ve merhametli olun.

***

DEPREM İÇİN SIÇANLARI EĞİTELİM!
Belçikalı sivil toplum kuruluşu APOPO, deprem sonrası enkaz altındaki kişileri bulmaları için sıçanları eğitiyor.
Sıçanlara yüksek teknoloji ile donatılmış bir yelek giydirilecek. Enkaz altına salınan sıçanlar, kurbanı bulduktan sonra yeleklerinde bulunan, sinyal düğmesini açacaklar. Daha sonra dışarı çıkan sıçanlar, yiyeceklerle ödüllendirilecek.
Fillerden sonra en gelişmiş koku alma yeteneğine sahip olan sıçanlar tam 1207 koku alma genine sahip.

Örneğin doğumdan kısa bir süre sonra insanlarla nasıl etkileşime girecekleri öğretilen sıçanların mayın tespit eğitimi dokuz ay sürüyor.
Sonuç ise muhteşem; yaklaşık 1 saat içinde 200 metrekare alanı tarayabilen fareler, Mozambik, Angola, Kamboçya'nın da aralarında olduğu birçok ülkede 6 binden fazla kara mayını, 3 bin silah ve bin kadar bomba tespit etti.
Türkiye en çok depremin yaşandığı ülkelerden biri. Uzmanlar olası bir İstanbul depreminde enkaz altındaki birçok kişiye ulaşılamayacağı konusunda uyarıyorlar.
Biz de deprem enkazlarında sıçanları kullanabiliriz. Bu konuda çalışma başlatılmalı.

***

UZMANLAR BİLE SOYUT RESMİ ANLAMIYOR
20'inci yüzyılın en büyük ressamlarından, soyut ve minimalist tarzın öncülerinden Piet Mondrian'ın 'New York City I' adlı tablosunun, 75 yıl boyunca çeşitli galerilerde ters asıldığı ortaya çıktı.

Bundan sonra soyut resimden anlarım diyene hiç inanmam. Baksanıza uzmanlar yanılıyor! Hem de bu yanılgı 75 yıl sürüyor!

***

YOUTUBE'DAN SAĞLIK SERTİFİKASI
Hastalandığımızda ilk internete bakıyoruz. Tedavi yöntemlerinde bile internet yorumlarını referans alanlar var!
Oysa internet dipsiz kuyu, her yazılan ya da çekilen video doğru değil. Sahte doktorlar, psikologlar YouTube'da yuvalanmış durumda.
Özellikle pandemi döneminde yanlış bilgi yaymakla eleştirilen YouTube, doktorların, hemşirelerin ve diğer sağlık personellerinin, YouTube kanallarını sertifikalandırmak için başvuru yapabileceğini açıkladı.

Sertifika almak isteyenlerin profesyonel lisanslarının kanıtını sunmalarını gerekiyor. Böylece şirket sertifika alanların videolarını öne çıkaracak.
Güzel bir gelişme. En azından sertifikalı hesapları tercih edebileceğiz. Ancak belgede sahtecilik yapanlar nasıl belirlenecek?
Yakında sertifikalı sertifikasız hesap tartışması başlar!