Konuşma özgürlüğü aynı zamanda düşünme özgürlüğüdür. İnsan konuşarak ve yazarak düşüncesini dile getiriyor. Konuşması ve yazması engelleniyorsa aynı düşünmesi de engelleniyor demektir.
Diyojen’i (MÖ 405-323) biz en çok “Gölge etme başka ihsan istemem.” sözüyle biliriz. Tarihte en büyük kral ve komutan olarak bilinen Büyük İskender’in (MÖ 356-323) “Dile benden ne dilersin “sözüne karşılık. Diyojen “Gölge etme başka ihsan istemem.” Sözüyle karşılık vermiştir. Dünyanın kralına karşı böyle konuşması büyük bir cesaretin ürünü olduğu gibi aynı zamanda konuşma özgürlüğünün olduğunu gösteren de bir diyalogdur. Çünkü bu sözü söyledikten sonra Diyojen’e Büyük İskender herhangi bir yaptırım uygulanmamıştır. Bilakis bu sözden sonra komutanlar Büyük İskender’e “Diyojen’i nasıl buldun?” diye sorduklarında “Mükemmel bir insan ben onun yerinde olmak isterdim.” demiştir.
Peki büyük İskender bir fıçıda yaşayan ve adeta kendine meydan okuyan Diyojen’e neden bir şey yapmıyor? Çünkü İskender aynı zamanda okuyan düşünen ve bunun getirdiği hoşgörüye sahip biri. Çevresindekilere şöyle diyor. “Bir devlet adamı olmama ve toplum meseleleriyle uğraşmama rağmen benim kadar kitap okuma alışkanlığınız olsaydı, İskender’in Diyojen’in ruh yüceliğine ne kadar çok hayran kaldığını bilirdiniz. Ancak öyle sanıyorum ki bu tür şeylere pek önem vermiyorsunuz.”
Bir defasında da Diyojenin aleyhinde sarfettiği sözleri duyunca yanına giderek “Benden korkmuyor musun?” diyor. Diyojen, şöyle cevap verdi. “Peki söyle bana, sen iyi misin, kötü müsün?” İskender iyiyim deyince Diyojen, “Kim korkar iyi olandan” diyor.
Diyojen düşünmenin ve konuşmanın ne kadar önemli olduğunu biliyor. Bir gün kendisine “Hayattaki en iyi şeyin ne olduğu” sorulunca tereddütsüz “Konuşma özgürlüğü” cevabını veriyor.
Büyük İskender’i iyi yapan şey onun konuşma özgürlüğüne gösterdiği hoşgörüdür. Diyojen’i bu derece cesaretli kılan ve rahatça düşüncesini söylemesini sağlayan konuşma özgürlüğüdür. Konuşma özgürlüğünün olmadığı yerde hiçbir düşünce dolayısıyla bilim ve felsefe gelişemez. Konuşma özgürlüğünün olmadığı yerde insanlık gelişemez.
**
Bütün bunlar nereden aklıma geliyor? Dertlerini söylemeye çalışan ama orantısız güç kullanılarak konuşturulmayan insanları görünce, daha önce okuduğum kadim zamanlardaki hoşgörü ve konuşma özgürlüğü aklıma geliyor.
Yorum Yazın