"BEN, BÜTÜN BU TOPRAKLARIN SAHİBİYDİM. ŞİMDİ MEZARIMI KAZACAK İKİ ARŞIN TOPRAK BULAMIYORUM."
Alaeddin Muhammed, Harzemşahlar Devletinin Hükümdarı
Tarih, insanların bir ibret aynası gibidir. Tarihe baktığımızda insanın faniliğini görürüz ve ne kadar saltanat olsa da bunun bir sonunun olduğunu hatta trajik ibretlik sonları görürüz.
Fransa'nın en uzun süre tahtta kalan kralı (72 yıl tahta kalmıştır ) 14. Louis (1638-1715) monarşik, saldırgan, yayılmacı bir politika izlemiştir. Bir sözünde mağrur bir tavırla “Devlet mi o benim” demiştir. Ancak ölürken çevresine hüzünle bakıp şunu söylemiştir. “Siz benim ölümsüz olduğumu mu sanıyordunuz”
Çok şatafatlı bir hayat yaşamış ve 13 yıl hüküm sürmüş Roma imparatoru Ceasar Augustos (MÖ 63-MÖ 14) ölümle karşılaştığında şu meşhur sözünü söylemiştir. “Oyun bitti.”
İktidar duygusu egoist ve tatminsiz bir duygudur. Hiç ortak kabul etmediği gibi insanda hiç bitmeyecekmiş duygusu da uyandırır. Sonsuzluk vehmedilen iktidar duygusuyla insan rahatça zulüm ve kötülük yapabilmektedir. Oysa insan her şeyin geçici olduğunu insanın dünyada misafir olduğunu bilse her halde bu kadar zulüm içinde olamazdı.
Gücün mü insanı yozlaştırdığı yoksa insandaki yozluğun güçle gün ışığına mı çıktığı konusu hep tartışmaya yol açmıştır. İster güç insanı yozlaştırsın, isterse insandaki yozluğu güç açığa çıkarsın, neticede düzen ve intizam için gerekli olan hükümranlık duygusu insanlığın bir felaketini doğurmaktadır.
Gücün insanlardaki felakete değil huzur ve selamete yol açması için özellikle yönetici olacakların ahlak ve adalet eksenli yetişmeleri ve tarihi iyi bilmeleri gerekir. Ahlak ve adalet hükümranlığı kalıcı kılar. Tarih bilgisi ise insanın bir nevi dikiz aynasıdır. İnsan nerelerden geldiğini biliyorsa nereye gideceğini de bilir. Yoksa kişiler tarihin ibretlik sahnelerinin konusu olarak süresini tamamlayacaktır.
Şimdi gelelim “Ben, bütün bu toprakların sahibiydim. Şimdi mezarımı kazacak iki arşın toprak bulamıyorum” sözünün hikayesine:
Harzemşahlar devleti (1097-1231) Ceyhun ırmağının Aral gölüne döküldüğü yer olan ve Harzem adıyla anılan yerde kurulmuştur.
Alaaddin Muhammed Harzemşah (1200 - 1220) yıllarında hükümdarlık yapmıştır.
Hükümdarlık yaptığı dönemlerde Bizans’a mal götüren Moğol tüccarlarını öldürtüp mallarını yağmalattı. Cengizhan için bu savaş sebebiydi. Cengizhan 200.000 kişilik büyük bir orduyla Harzemşah devletine karşı saldırıya geçti. Buhara ve Semerkant'ı yağmalanıp halkı kılıçtan geçirdi.
Sultan Alaeddin, ailesini ve hazinesini bırakıp Irak’a doğru kaçmaya başladı. Bu arada sultanın vezirini, oğlunu ve karısını öldürdüler. Sultan büyük bir sefalet içinde meşhur sözünü söyledi. “Ben, bütün bu toprakların sahibiydim. Şimdi mezarımı kazacak iki arşın toprak bulamıyorum.”
Kıssadan hisse:
Geçmişten ibret almayanlar, yeni ibretlerin konusu olurlar.
Yorum Yazın